Dr. Bülent SALMAN, Dr. Ertan TATLICIOĞLU, Dr. Zafer FERAHKÖŞE, Dr. B. Bülent MENTEŞ, Dr. Erdal YILMAZ, Dr. Nusret AKYÜREK

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi AD, ANKARA

Özet

Amaç: Preoperatif değerlendirme ile ileri lokal invazyon ve/veya hepatik metastaz tespit edilen pankreas karsi-nomlu hastaların palyatif tedavisinde, operatif ve non-operatif tedavi yaklaşımları irdelenmektedir. Durum Değerlendirmesi: ileri lokal invazyon ve/veya hepatik metastaz tespit edilen pankreas karsinomlu hastalarda uygulanacak palyatif tedaviler operatif veya non-operatif olabilmektedir. Yapılan çalışmalarda uygulanan tedavi yöntemlerine ait veriler ortaya konulmuş, özellikle seçilecek tedavi yönteminin yaşam süresine katkısı, maliyeti, mortalite ve morbidite oranları değerlendirilerek farklı sonuçlar elde edilmiştir.

Yöntem: Ocak 1993-Eylül 2001 tarihlerinde pankreas karsinomu tanısı alan ve tedavi edilen 72 hastaya ait veriler retrospektif olarak incelendi. Hastaların erkek/kadın oranı 55/19 ve ortalama yaşı 52±3.14 olarak tespit edildi. Palyatif yöntemle tedavi edilen hastalarda yöntemin seçiminde; (1) uygulanan yöntem sonrası sağkalım süresi (2) hastanede yatış süresi ve maliyet etkinliği (3) mortalite ve morbidite oranları dikkate alındı. Operatif ve non-operatif tedavi yöntemlerine ait sağkalım süreleri Kaplan-Meier metodu, hastanede yatış süreleri Mann-Whitney U testi ile karşılaştırıldı.

Çıkarımlar: Hastaların %37.5'ine küratif cerrahi girişim, %22.2'sine palyatif cerrahi girişim, %40.3'üne ise cerrahi dışı palyatif girişim uygulandığı belirlendi. Palyatif tedavi uygulanan hastaların değerlendirilmesinde %55.5'ine perkütan internal stent, %35.5'ine cerrahi palyasyon, %9'una ise cerrahi dışı ağrı palyasyonu uygulandığı görüldü. Stent takılan hastalarda erken dönemde komplikasyon görülmezken, palyatif cerrahi girişim uygulanan hastalarda bu oran %37.5 olarak tespit edildi. Geç dönem komplikasyon oranı stent takılan hastalarda %24, cerrahi palyasyon yapılan hastalarda ise %25 olarak belirlendi. Sağkalım süreleri bakımından iki grup arasında istatistiksel bir fark belirlenemedi. Erken dönem komplikasyon oranının yüksek, hastanede yatış süresinin uzun olması nedeniyle cerrahi palyasyon uygulanan hastaların maliyetinin, stent takılan hastalarla aynı oranlara ulaşabileceği tespit edildi.

Sonuç: Palyasyon uygulanan pankreas karsinomlu hastalarda seçilen tedavi yöntemlerine (operatif ve non-operatif palyasyon yöntemleri) ait sonuçlar benzerlik göstermektedir. Mevcut sonuçlar doğrultusunda bu hastalarda ileri lokal invazyon ve/veya hepatik metastaz varlığında palyasyonun şeklinin hastanın ameliyat riskine ve yaşam beklentisine göre planlanması gerektiğini düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler: Pankreas karsinomu, cerrahi, palyasyon